مهم ترین نکات برنامه ریزی استراتژیک چیست و چه کاربردی دارد؟

مدیران سازمان معمولا از ابزارها یا مدل ‌های برنامه ‌ریزی استراتژیک برای اتخاذ تصمیمات و ایجاد فرآیند های سازمان استفاده می کنند، تا بتوانند برنامه‌ های متفکرانه‌ تر و مفید تری، برای مدیریت بیزینس خود ارائه دهند. به این ترتیب می توانند سایر افراد سازمان را از انتظارات خود، به درستی آگاه نمایند. اما آیا می دانید برنامه ریزی استراتژیک دقیقا چیست و دانستن بیشتر در مورد انواع مختلف مدل های برنامه ریزی استراتژیک چه کمکی می تواند به شما بکند؟ در این مقاله تا انتها با مکعب همراه شوید تا بدانید برنامه ریزی استراتژیک دقیقا چیست و چه کاربردهایی دارد.

حتما بخوانید :

استراتژی موثر پیاده سازی هوش تجاری در چند گام

چگونگی توسعه و مستند سازی استراتژی هوش تجاری

منظور از مدل های برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

در پاسخ به این سوال که منظور از مدل ها یا ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک چیست باید بگوییم ، این مدل ها و ابزارها عباراتند از ساختارهای برنامه ریزی آماده ای که از طریق ایجاد برنامه های استراتژیک و طرح های پروژه به شما در مدیریت بهتر کسب و کارتان کمک خواهد کرد. این مدل‌ ها شامل روش‌ های فرمول ‌بندی شده ‌ای برای ایجاد برنامه ‌ها به روش‌ های خاص می باشد، که شما می توانید آنها را متناسب با نیازهای سازمان تغییر دهید.

بسیاری از شرکت‌ های بزرگ، مدل ‌های برنامه ‌ریزی استراتژیک را به این منظور معرفی می‌کنند تا به مدیران خود ساختاری منسجم‌ تر برای ایجاد استراتژی‌ ها و اهداف سازمان ارائه دهند؛ این مدل های برنامه ریزی استراتژیک می توانند عملیات مختلف کسب ‌وکار را در بخش‌ های مختلف، سازگارتر سازند. همچنین انواع مختلفی از ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک وجود دارد که هرگونه نیاز تجاری شما را برآورده می سازد و در هر یک، روش خاصی برای برنامه ریزی و آماده سازی پروژه ها ارائه شده است.

در ادامه شما را با چند مورد از انواع مدل های برنامه ریزی استراتژیک آشنا خواهیم کرد. لطفا همچنان با ما همراه باشید.

آشنایی با انواع مدل های برنامه ریزی استراتژیک

پیش تر گفتیم برنامه ریزی استراتژیک که با هدف مدیریت هر چه بهتر سازمان ها ارائه می شود، مدل های مختلفی دارد؛ در این بخش از مقاله به معرفی انواع مدل های برنامه ریزی استراتژیک پرداخته ایم.

 برنامه ریزی هوشین

مدل برنامه ریزی استراتژیک هوشین شامل یک رویکرد از بالا به پایین برای ایجاد و بررسی چند هدف در یک زمان است. در این مدل، ابتدا مدیر ارشد، اهداف شرکت را تعیین می کند و مطابق با آن ها برنامه هایی را ایجاد می کند. سپس این اهداف و برنامه ها را در سطوح مختلف شرکت ارسال می کنند تا از کارکنان در هر بخش بازخورد دریافت کنند. افرادی که از روش برنامه ریزی هوشین استفاده می کنند از ارسال اهداف از طریق شرکت به عنوان “کاچ بال” یاد می کنند زیرا کارمندان و مدیریت اساساً اهداف را تا زمانی که به توافق برسند بین یکدیگر رد و بدل می کنند.

این مدل همچنین شامل بررسی ‌های منظم ماهانه، فصلی و سالانه رویه ‌های موجود می‌ باشد؛ بنابراین شما می‌توانید به طور مکرر تغییراتی در آن ایجاد کنید و استراتژی‌ ها را بر اساس آن ها تطبیق دهید.

اهداف و نتایج کلیدی (OKR)

روش برنامه ریزی استراتژیک اهداف و نتایج کلیدی یا OKR از یک رویکرد از پایین به بالا برای تعیین اهداف و اندازه گیری نتایج کلیدی استفاده می کند که از سطح کارمند شروع می شود و به سمت مدیریت بالاتر می رود. در یان روش به اهدافی اشاره می شود که یک شرکت یا فرد می‌خواهد به آن ها دست یابد؛ که اکثر مدیران سه تا پنج مورد از این اهداف را طی بررسی‌ های فصلی انتخاب می‌کنند یا تطبیق می‌دهند. این روش شرایطی را فراهم می کند تا شما بتوانید برنامه ریزی در محل کار خود را با انعطاف پذیری بیشتری انجام دهید.

تحلیل SWOT

یکی دیگر از انواع مدل های برنامه ریزی استراتزیک ، مدل تجزیه و تحلیل SWOT است. در این روش نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای یک شرکت، برای کمک به مدیریت در درک موقعیت استراتژیک سازمان اندازه گیری می شود. برنامه ریزی استراتژیک با استفاده از روش تجزیه و تحلیل SWOT برای شما این امکان را فراهم می کند تا بتوانید برنامه های تجاری رقابتی شرکت را با در نظر گرفتن عملکرد سازمان و تغییرات بازار، هنگام تصمیم گیری ها، تهیه کنید. این روش تجزیه و تحلیل به شما کمک می کند تا بتوانید عملکرد شرکت خود را ارزیابی کنید و   بدانید چگونه می توانید خود را از سایر رقبا متمایز سازید. بد نیست بدانید که از تجزیه و تحلیل SWOT می توانید برای تعیین اهداف کارکنان فردی نیز استفاده کنید، اما این مدل اغلب برای اهداف تجاری مورد استفاده قرار می گیرد.

پنج نیروی پورتر

یکی دیگر از ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک برای تعیین مزیت های رقابتی ، پنج نیروی پورتر است که پنج حوزه مختلف عملیات تجاری و رقابت در بازار را بررسی می کند. منظور از این نیروها همان مزیت های رقابتی است که ممکن است در صنعت خود با آن روبرو شوید از جمله پتانسیل رقبای جدید، قدرت تامین کنندگان، قدرت مشتریان و محصولاتی که توسط مشتریان ممکن است جایگزین محصولات شما بشوند.

در این مدل برنامه ریزی استراتژیک با بررسی عواملی که ذکر شد، در رابطه با شرکت خود، می توانید اهدافی را ایجاد کنید که از طریق آن ها به نگرانی های  شما در این زمینه ها رسیدگی شود و به شما کمک کند در بازار موجود، موضع دفاعی داشته باشید. اغلب، این مدل، شامل ارزیابی ریسک ها و ایجاد اهداف برای کاهش چالش های بالقوه در کسب و کار شما می شود.

مدل ترازبندی

مدل برنامه ریزی استراتژیک ترازبندی، بر ادغام عملیات داخلی با اهداف تجاری، برای افزایش موفقیت عملیات شرکت از درون، متمرکز است. در این روش به جای بررسی رقبا یا روندهای بازار، اهدافی را برای شرکت خود تعریف کرده و سپس بررسی می کنید که چگونه فرآیندهای داخلی شما می تواند با آن اهداف هماهنگ باشد. برای این منظور شما ممکن است فرآیندها و یا دپارتمان ها را برای کمک به دستیابی به اهداف کارآمدتر تغییر دهید؛ با استفاده از مدل برنامه ریزی استراتژیک ترازی بندی، می توانید اطمینان حاصل کنید عملکرد کل شرکت شما با اهدافی که می خواهید به آن دست یابید مطابقت دارد.

مدل اقیانوس آبی

برنامه ریزی استراتژیک اقیانوس آبی شامل برنامه ریزی تهاجمی برای یافتن جایگاهی در بازار و پیشی گرفتن از آن قبل از ورود رقبا با محصولات مشابه است. اهدافی که برای این نوع استراتژی ایجاد می‌کنید معمولاً نوآورانه ‌تر هستند و ممکن است نیاز به تفکر سریع برای پیشی گرفتن از رقبای بالقوه داشته باشند، که برای شرکت‌ هایی با ایده ‌های جدید و ایجاد تغییر در محصولات موجود مفید است.

برنامه ریزی استراتژیک مبتنی بر موضوع

هنگامی که از برنامه ریزی استراتژیک مبتنی بر موضوع استفاده می کنید، معمولاً قبل از اجرای یک مدل برنامه ریزی پیچیده تر، ابتدا به حوزه هایی در شرکت خود می پردازید که دچار مشکل شده اند. در این مدل از برنامه ریزی استراتژیک ، اولین قدم، ایجاد یک پایه محکم برای سایر ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک و در عین حال حصول اطمینان از موفقیت سازمان است؛ که اغلب، به معنای بررسی رویه‌ ها و عملیات شرکت در یک دوره زمانی، و سپس تشخیص و تعریف مشکلات با بالاترین اولویت برای محل کار، و سپس برنامه‌ ریزی برای رسیدگی به این مسائل می باشد.

مدل تجزیه و تحلیل PEST یا PESTLE

مدل برنامه ریزی استراتژیک تجزیه و تحلیل PEST یا PESTLE موضع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی و گاهی اوقات حقوقی و زیست محیطی یک سازمان را بررسی می کند. شما می توانید از این مدل برنامه ریزی برای بررسی عوامل خارجی و همچنین عملیات داخلی و رویه هایی که کارکنان شما در آن شرکت می کنند، در بازار استفاده کنید.

اکنون که با مدل های برنامه ریزی استراتژیک آشنا شدید، بهتر است با نکاتی مهم برای استفاده از آن ها نیز آشنا شوید.

مهم ترین نکات استفاده از مدل های برنامه ریزی استراتژیک

برای یادگیری نحوه استفاده موثرتر از مدل های برنامه ریزی استراتژیک ، نکات زیر را در نظر بگیرید :

نیازهای شرکت خود را تجزیه و تحلیل کنید

نیازهای شرکت شما یکی از مهم ترین عوامل در انتخاب مدل برنامه ریزی استراتژیک برای پیاده سازی در محل کارتان می باشد. به این ترتیب شما می توانید به این فکر کنید که آیا می‌توانید یک مدل برنامه ‌ریزی را در سراسر شرکت یا فقط در بخش خاصی پیاده ‌سازی کنید یا نه؟! و کدام نوع برنامه‌ ریزی در گذشته کارآمد بوده یا نبوده است و اهداف شما برای تغییر مدل‌ها چیست؟!

تعیین مقیاس شرکت

علاوه بر نیازهای شرکت، لازم است اندازه سازمان را انتخاب کنید و این فاکتور دیگری است که هنگام انتخاب یک مدل برنامه ریزی استراتژیک باید در نظر داشته باشید. مدل های موثر برنامه ریزی استراتژیک برای شرکت‌ های کوچک‌ تر، با مدل های برنامه ریزی برای شرکت های بزرگ تر متفات خواهد بود. برای مثال شرکت‌ های بزرگ‌ تر اغلب نیاز دارند از ساختار بیشتری بهره ببرند تا اطمینان حاصل کنند همه ی کارکنان قادرند برنامه‌ ها را به طور مداوم در بخش ‌های مختلف تنظیم کنند.

با برنامه های خود سازگار باشید

پس از اجرای یک مدل برنامه ریزی استراتژیک جدید، ایده خوب این است که برای چند هفته به طور مداوم از آن استفاده کنید تا متوجه شوید آن برنامه، چگونه بر فرآیند های برنامه ریزی شما تأثیر می گذارد. به این ترتیب شما بهتر درک خواهید کرد که چگونه می توانید از این مدل به شکل بهینه تر استفاده کنید و چه حوزه هایی را می توانید برای برنامه ریزی موفق تر بهبود بخشید.

کلام پایانی : مدل های برنامه ریزی استراتژیک

در این مقاله گفتیم برنامه ریزی استراتژیک چیست و شما را با انواع مدل های آن آشنا کردیم. همچنین به نکاتی برای استفاده مناسب از مدل های برنامه ریزی استراتژیک اشاره کردیم. امید است مطالعه ی این مطالب برای شما مفید واقع شده باشد.

از همراهی همیشگی تان صمیمانه سپسگزاریم.