تجزیه و تحلیل SWOT چیست؟ تحلیل SWOT در 5 مرحله

تجزیه و تحلیل SWOT  (strengths, weaknesses, opportunities, and threats) چارچوبی است برای ارزیابی موقعیت رقابتی سازمان ها و توسعه برنامه ریزی استراتژیک. از طریق تجزیه و تحلیل SWOT در واقع عوامل داخلی و خارجی و همچنین پتانسیل فعلی و آینده سازمان ارزیابی می شود. تجزیه و تحلیل SWOT برای تسهیل یک نگاه واقع بینانه یا به عبارتی مبتنی بر واقعیت و داده محور، به نقاط قوت و ضعف یک سازمان طراحی شده است. در این مقاله تا انتها با مکعب همراه شوید تا با مراحل تجزیه و تحلیل SWOT بیشتر آشنا شوید.

درک مفهوم تجزیه و تحلیل SWOT و چند نکته ی کلیدی در مورد آن

تجزیه و تحلیل SWOT در واقع تکنیکی برای ارزیابی عملکرد، رقابت، ریسک و پتانسیل یک کسب و کار، و همچنین بخشی از یک کسب و کار مانند یک خط تولید، یک صنعت یا موجودیت دیگر است.

این تکنیک می‌تواند با استفاده از داده ‌های داخلی و خارجی، کسب ‌وکارها را به سمت استراتژی‌ هایی هدایت کند که احتمال موفقیت‌ شان بیشتر است، و از استراتژی ‌هایی که احتمال موفقیت در آن ها کمتر است، فاصله بگیرند. به این ترتیب تحلیل گران SWOT می توانند مشخص کنند که یک شرکت شامل چه نقاط ضعف و قوتی است و به چه علت؟!

چند نکته ی مهم در مورد تجزیه و تحلیل SWOT

همانطور که گفتیم، تحلیل SWOT یک تکنیک برنامه ریزی شده استراتژیک است که از طریق آن عملکرد سازمان ارزیابی می شود. چند نکته ی مهم در مورد تجزیه و تحلیل SWOT وجود دارد که لازم است بدانید.

• از طریق تحلیل SWOT شما می توانید نقاط ضعف و قوت سازمان را تشخیص دهید؛ و شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای اصلی منجر به تجزیه و تحلیل مبتنی بر واقعیت، منجر به ایجاد دیدگاه های تازه و ایده های جدید می شود.
• تجزیه و تحلیل SWOT اطلاعات منابع داخلی (نقاط قوت نقاط ضعف شرکت خاص) و همچنین نیروهای خارجی را که ممکن است تأثیرات غیرقابل کنترلی بر تصمیمات (فرصت ها و تهدیدها) سازمان داشته باشند، استخراج می کند.
• تجزیه و تحلیل SWOT زمانی بهترین نتیجه را به همراه دارد که گروه های مختلف در یک سازمان بتوانند آزادانه نقاط داده ای واقعی را ارائه دهند.
• یافته ها و نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل SWOT اغلب برای حمایت از یک هدف یا تصمیم واحدی که یک شرکت با آن مواجه است، ترکیب می شود.

عناصر تشکیل دهنده تجزیه و تحلیل SWOT

هر تحلیل SWOT شامل چهار عنصر زیر خواهد بود. اگر چه عناصر و اکتشافات در این دسته ها از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است، تجزیه و تحلیل SWOT بدون هر یک از این عناصر کامل نمی شود :

نقاط قوت

نقاط قوت، توصیف کننده ی مواردی است که یک سازمان را از سایر رقبایش متمایز و برتر می سازد؛ که می تواند شامل : یک نام تجاری قوی، مشتری های وفادار، یک ترازنامه قوی، فناوری منحصر به فرد و غیره.

نقاط ضعف

نقاط ضعف، سازمان را از عملکرد در سطح بهینه خود باز می دارد و شامل حوزه‌ هایی می شود که یک کسب‌ وکار برای ماندن در میدان رقابت، نیاز به بهبود آن ها دارد که می تواند شامل : نام تجاری ضعیف، گردش مالی بالاتر از حد متوسط، سطوح بالای بدهی، زنجیره تامین ناکافی، یا کمبود سرمایه، باشد.

فرصت ها

فرصت ها، به عوامل خارجی مطلوبی اشاره دارند که می توانند به یک سازمان مزیت رقابتی بدهند. به عنوان مثال، اگر کشوری تعرفه ها را کاهش دهد، یک خودرو ساز می تواند خودروهای خود را به بازار جدیدی صادر کند و فروش و سهم بازار را افزایش دهد.

تهدیدها

تهدید، به عواملی اشاره دارد که پتانسیل آسیب رساندن به سازمان را دارند. برای مثال، خشکسالی تهدیدی برای یک شرکت تولیدکننده گندم است، زیرا ممکن است عملکرد محصول را از بین ببرد یا کاهش دهد. سایر تهدیدات رایج عبارتند از مواردی مانند افزایش هزینه مواد، افزایش رقابت، عرضه کم نیروی کار و غیره.

آشنایی با جدول SWOT

تحلیل گران، یک تجزیه و تحلیل SWOT را به صورت جدولی ارائه می کنند که به چهار بخش مساوی تقسیم شده است و هر بخش به یک عنصر SWOT اختصاص پیدا می کند؛ به این ترتیب این جدول یک نمای کلی سریع از موقعیت شرکت ارائه می دهد که نمایانگر بینش های کلیدی در مورد تعادل میان فرصت ها و تهدیدها، مزایا و معایب و غیره می باشد.

جدول SWOT اغلب با عوامل داخلی در ردیف بالا و عوامل خارجی در ردیف پایین تنظیم می شود. علاوه بر این، آیتم های سمت چپ جدول، بیشتر جنبه های مثبت/مطلوب جدول را نشان می دهند، در حالی که آیتم های سمت راست بیشتر شامل جنبه های نگران کننده/منفی می باشد.

نحوه انجام تجزیه و تحلیل SWOT در 5 مرحله

تجزیه و تحلیل SWOT در 5 مرحله انجام می شود که در این بخش از مقاله به ذکر این مراحل پرداخته ایم. پس همچنان همراه ما باشید.

مرحله اول : هدف خود را تعیین کنید

تجزیه و تحلیل SWOT می تواند گسترده باشد، اگر چه این احتمال وجود دارد که تنها بر یک هدف نیز متمرکز شود. برای مثال، هدف تجزیه و تحلیل SWOT ممکن است تنها بر روی اجرای یا عدم اجرای یک محصول جدید متمرکز باشد. به این ترتیب با در نظر گرفتن یک هدف، یک شرکت می تواند به سوی آنچه امیدوار است در پایان فرایند به آن دست یابد، هدایت شود.

مرحله دوم : جمع آوری منابع

حقیقت این است که تجزیه و تحلیل SWOT با توجه به نوع داده، می تواند متفاوت باشد و یک شرکت ممکن است به مجموعه داده های مختلفی برای تحلیل SWOT مختلف، نیاز داشته باشد. یک شرکت باید با درک اینکه به چه اطلاعاتی دسترسی دارد، با چه محدودیت های داده ای مواجه است و منابع داده های خارجی آن چقدر قابل اعتماد هستند، فرایند تجزیه و تحلیل را شروع کند.

علاوه بر داده ها، یک سازمان باید ترکیب مناسبی از پرسنل درگیر در تجزیه و تحلیل SWOT را شناسایی کند. برخی از کارکنان ممکن است ارتباط بیشتری با نیروهای خارجی داشته باشند، در حالی که کارکنان دیگر در بخش های تولید یا فروش ممکن است از آنچه در داخل سازمان می گذرد درک بهتری داشته باشند. به این ترتیب آگاهی از مجموعه گسترده ای از دیدگاه ها به احتمال زیاد ارزش افزایی را به همراه خواهد داشت.

مرحله سوم : ایده ها را جمع آوری کنید

برای هر یک از چهار مؤلفه تجزیه و تحلیل SWOT، یعنی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها، گروهی از افراد متخصص تشکیا داده می شود تا به فهرست کردن ایده ها و دسته بندی آن ها بپردازند. کنند. نمونه سوالاتی را که باید برای هر گروه در نظر بگیرید در ادامه آورده ایم.

عوامل داخلی

آنچه درون شرکت رخ می دهد به عنوان یک منبع عالی اطلاعات برای دسته بندی نقاط قوت و ضعف تجزیه و تحلیل SWOT عمل می کند. نمونه هایی از عوامل داخلی شامل منابع مالی و انسانی، دارایی های مشهود و نامشهود (نام تجاری) و کارایی عملیاتی است.

سؤالات بالقوه برای فهرست کردن عوامل داخلی عبارتند از:

• (قدرت) چه کاری را خوب انجام می دهیم؟
• (قدرت) قوی ترین دارایی ما چیست؟
• (ضعف) چه کارهایی را خوب انجام نمی دهیم؟
• (ضعف) خطوط تولید با کمترین عملکرد کدامند؟

عوامل خارجی

به این نکته ی مهم توجه کنید، آنچه در خارج از شرکت اتفاق می افتد به همان اندازه عوامل داخلی برای موفقیت یک شرکت مهم است. تأثیرات خارجی، مانند سیاست‌ های پولی، تغییرات بازار و دسترسی به تأمین‌کنندگان، مقوله‌ هایی هستند که باید از آن ها برای ایجاد فهرستی از فرصت ‌ها و ضعف‌ ها از آن ها استفاده کرد.

سوالات بالقوه برای فهرست کردن عوامل خارجی عبارتند از:

• (فرصت) چه روندهایی در بازار مشهود است؟
• (فرصت) کدام جمعیت شناسی را هدف قرار نمی دهیم؟
• (تهدید) چند رقیب وجود دارد و سهم آن ها از بازار چقدر است؟
• (تهدید) آیا مقررات جدیدی وجود دارد که به طور بالقوه می تواند به عملیات یا محصولات ما آسیب برساند؟

نقاط قوت

سوالات مربوط به نقاط قوت عبارتند از :

• مزیت رقابتی ما چیست؟
• چه منابعی داریم؟
• چه محصولاتی عملکرد خوبی دارند؟

نقاط ضعف

سوالات مربوط به نقاط ضعف عبارتند از :

• کجا می توانیم پیشرفت کنیم؟
• چه محصولاتی عملکرد ضعیفی دارند؟
• کجا کمبود منابع داریم؟

فرصت ها

سوالات مربوط به فرصت ها عبارتند از :

• از چه فناوری جدیدی می توانیم استفاده کنیم؟
• آیا می توانیم عملیات خود را گسترش دهیم؟
• چه بخش های جدیدی را می توانیم آزمایش کنیم؟

تهدیدها

سوالات مربوط به تهدیدها عبارتند از :

• چه مقرراتی در حال تغییر هستند؟
• رقبا چه می کنند؟
• روند مصرف کنندگان چگونه تغییر می کند؟

به این ترتیب همه شرکت‌کنندگان باید تشویق شوند تا افکار خود را به اشتراک بگذارند تا بتوان از میان آن ها یکسری ایده را بیرون کشید.

مرحله چهارم : یافته ها را اصلاح کنید

اکنون که ایده ها را در دست دارید، زمان پاکسازی آن ها فرا رسیده است. در این مرحله شما با توجه به نظرسنجی به عمل آمده و افکار افراد در هر گروه، می توانید بر بهترین ایده ها یا بزرگ ترین خطرات برای شرکت تمرکز کنید. در مرحله چهارم از تجزیه و تحلیل SWOT ممکن است نیاز به بحث بررسی اساسی بین شرکت کنندگان در تجزیه و تحلیل وجود داشته باشد، برای کمک به رتبه بندی اولویت ها.

مرحله پنجم : توسعه برنامه استراتژیک

با داشتن لیست رتبه بندی شده از نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها، زمان تبدیل تحلیل SWOT به یک برنامه استراتژیک فرا رسیده است. در این مرحله اعضای تیم تجزیه و تحلیل، یک طرح ترکیبی ایجاد می‌کنند که راهنمایی های لازم را در مورد هدف اصلی سازمان ارائه می‌کند.

کلام پایانی : تجزیه و تحلیل SWOT

تجزیه و تحلیل SWOT یک راه عالی برای برنامه ریزی استراتژیک کسب و کار است. هنگام تجزیه و تحلیل SWOT افراد در مورد نقاط قوت و ضعف اصلی شرکت صحبت می کنند، فرصت ها و تهدیدها را تعریف می کنند و ایده ها را در میان می گذارند. یک شرکت می تواند از تحلیل SWOT برای جلسات کلی استراتژی کسب و کار یا برای بخش خاصی مانند بازاریابی، تولید یا فروش استفاده کند. اگرچه SWOT یک ابزار برنامه ریزی مفید است، اما محدودیت هایی نیز دارد.

از توجه و همراهی شما عزیزان تا پایان این مقاله صمیمانه سپاسگزاریم.